Kontakt lensler direkt olarak gözün kornea dediğimiz saydam tabakası üzerine yerleştirilerek kullanılan medikal ürünlerdir. Gözlüklere tercihen  kırma kusurlarının düzeltilmesi amacıyla veya göz rengini değiştirmek gibi kozmetik amaçlarla kullanılabilirler.

Bunun yanında  keratokonus gibi bazı göz hastalıklarında veya çocuklarda  iki göz arasındaki kırma kusuru değerlerinin çok farklı olduğu durumlarda tedavinin bir parçası olarak kullanılırlar.

Kontakt lensler yapıldıkları materyale göre sınıflanabilirler:

*yumuşak lensler hidrojel denilen,  jel benzeri su tutan bir çeşit plastikten üretilirler. Yumuşak ve esnektirler .Kullanımları kolaydır. Göze hızla uyum sağladıkları için rahatsızlık hissi vermezler.  Korneaya oksijen geçişine izin verecek şekilde incedirler.

*silikon hidrojel lensler yumuşak kontakt lenslerin geliştirilmiş tipidir. Hidrojen lenslere kıyasla yapıları daha gözeneklidir ve daha fazla oksijenin korneaya ulaşmasına izin verirler. 2002 yılından bu yana kullanılmaktadırlar.

*klasik sert lensler PMMA denilen sert ve saydam bir plastik maddeden yapılırlar. Oksijen geçişine izin vermeyen bu sert lensler artık kullanılmamaktadırlar.

*gaz geçirgen lensler yeni nesil sert lensler diyebileceğimiz bu lensler plastiğin silikon ve floropolimerler gibi diğer maddeler ile kombinasyonuyla üretilmişlerdir. Oksijen geçişine izin veren yapıdadırlar. 1978 yılında kullanıma girmeleriyle klasik sert lenslerin yerini almışlardır. Sert yapılarından dolayı yumuşak lenslere göre daha net bir görüş sağlarlar ancak yumuşak lensler kullanım kolaylıkları ve konforlarından dolayı günümüzde en sık tercih edilen lenslerdir.

*hibrid lensler gaz geçirgen sert lenslerin sağladığı optik görüş kalitesinin yumuşak lenslerin kullanım rahatlığıyla birleştirilmesi fikriyle dizayn edilmişlerdir. Lensin merkezinde optik netliği yüksek gaz geçirgen sert bölüm bulunur; bunu çevreleyen lens bölümleri hidrojel veya silikon hidrojel maddeden yapılmıştır.

Kontakt lens dizaynları görme problemlerini düzeltme tiplerine göre isimlendirilirler:

*sferik kontakt lensler tipik yuvarlak dizaynlı lenslerdir. Miyopi ve hipermetropinin düzeltilmesinde kullanılırlar.

*torik kontakt lensler astigmatizmanın ve astigmatizmaya eşlik eden hipermetropi ve miyopinin düzeltilmesinde kullanılırlar.

*bifokal kontakt lensler uzak ve yakın görme için ayrı optik zonlar içerirler ve presbiyopinin düzeltilmesinde kullanılırlar.

Kontakt lenslerin kozmetik amaçlı özel kullanım alanları vardır. Renkli lensler göz renginin değiştirilmesi amacıyla kullanılabilirler ayrıca travma geçirmiş gözlerdeki estetik sorunların kapatılması amacıyla kullanılan renkli protez lensler vardır.

Kontakt lensin göze uygunluğunu belirleyen 3 temel parametre vardır.

*temel eğri dediğimiz değer lensin kornea üzerine oturan arka yüzünün merkezde kalan kısmının eğriliğini belirler. Genellikle mm cinsinden (8.4 mm,  8.5 mm gibi) ifade edilir.

*lensin çapı kontakt lensin bir ucundan diğerine ölçülen maksimum uzunluğunu mm cinsinden gösterir. gaz geçirgen lensler tipik olarak 9.0- 9.8 mm çap aralığında iken; yumuşak kontakt lensler 13.4-15.0 mm çap aralığındadırlar.

*lensin gücü lensin optik kırıcılığını gösterir. Gözün kırma kusurunun D cinsinden ifadesidir.

Kişiye uygun kontakt lensin seçilmesinde  kornea çap ölçümleri ve gözün kırıcılık değerleri  göz hekiminin yapacağı ölçümler ile belirlenir. Kişinin alacağı  lens numaralarının çoğunlukla kendi gözlük numaralarından faklılık gösterdiği unutulmamalıdır.

KONTAKT LENS KULLANIRKEN

Kontakt lensler direkt olarak gözün kornea tabakası üzerine yerleştirilerek kullanılan medikal ürünlerdir.  Kontakt  lenslerin 1970’li yıllarda,  hidrojel dediğimiz,  jel benzeri su içeren yumuşak plastik maddeden üretilmeye başlanması ile lens kullanımı yaygınlaştı . Günümüzde en yaygın kullanılan kontakt lensler yumuşak lenslerin geliştirilmiş formu olan silikon hidrojel lenslerdir .Bu lensler hidrojel lenslerle kıyaslandığında kornea tabakasına daha fazla oksijen geçişine izin verirler.

Kornea gözün şeffaf  ön tabakasıdır; saat camı gibi bombe görünümlüdür. Kornea göze giren ışınlar için adeta bir pencere görevi görür.  Göze gelen ışığın kırılarak gözün arkasındaki görme noktasına düşürülmesinde en etkili yapıdır. Gözün en güçlü kırıcı ortamıdır. Saydamdır. Şeffaflığını damarsız olması, düzgün yapısı ve sıvı dengesi ile sağlar. %78’i su, geri kalanı kollajen dokudur. Göz içi basıncı ile saydamlığını ve şeklini korur.  Damarlanması olmadığından oksijen ve besin  ihtiyacını gözyaşından ve havadan sağlar. Kornea tabakasının yeterli oksijen ve besinlere ulaşabilmesi ve sağlıklı kalabilmesi için gece yatarken lenslerin çıkarılması gerektiği bilinmelidir.

Kornea tabakası üzerine direkt temas eden kontakt lensleri kullanırken azami özen göstermemiz gerekir. Yanlış kullanım sonucunda kornea tabakasında oluşacak hasarların kalıcı görme bozukluklarına yol açabileceği unutulmamalıdır. Kontakt lens kullanımına başlarken ve kullanmaya devam ettiğimiz sürece mutlaka bir göz hekiminin takibinde olmalıyız.

Kontakt lensler, özenli ve doğru kullanıldıklarında ,  miyopi,  hipermetropi ve astigmatizma  gibi görme bozukluklarının düzeltilmesinde etkili ve güvenlidirler. Aktif ve hızlı günlük yaşama uyum sağlarken, örneğin spor yaparken  rahat kullanımları nedeniyle gençler ve genç erişkinler tarafından çoğu zaman gözlüklere tercih edilmektedirler. Ayrıca kontakt lensler göz bozukluğu olmayan kişilerde kozmetik amaçlı  göz  renginin değiştirilmesi için kullanılabildiği gibi keratokonus  gibi bazı kornea hastalıklarında tedavinin bir parçası olarak da kullanılabilmektedirler.

Kontakt lens kullanmaya başlamanın belirli bir yaşı yoktur. Gerekli tıbbi durumlarda hekimler tedavinin parçası olarak küçük çocuklara hatta bebeklere bile kontakt lens reçete edebilmektedirler. Kontakt lens kullanımına başlarken dikkat edilmesi gereken  temel prensip  kişinin kornea çaplarına ve göz numarasına uygun kontakt lensin göz hekimi tarafından reçete edilmesidir. Kontakt lenslerin uzun yıllar  güvenle kullanılabilmesi için kişinin hekiminin önerdiği kullanım talimatlarına uyması ve hekiminin takibinde kalması önemlidir.

Kontakt lensler çoğu insan tarafından güvenle kullanılan medikal ürünlerdir. Ancak herkesin kontakt lens kullanabileceği gibi bir algı yanlıştır. Bazı durumlarda kontakt lens kullanımı kişi için uygun değildir. Sık sık göz enfeksiyonu geçiren kişiler, ciddi göz allerjisi olan kişiler, kuru göz hastaları, çok tozlu ve pis ortamda çalışan kişiler, kontakt lenslerine özenle  bakacak yetiye sahip olmayan kişiler kontakt lens kullanımı için uygun adaylar değildirler.

Kontakt lens kullanıcılarında görülen  en korkulan komplikasyon geçici veya kalıcı görme kayıplarına yol açabilecek kornea enfeksiyonlarıdır. Kornea enfeksiyonlarını artıran risk faktörleri  çoğunlukla  kullanım hatalarından kaynaklanmaktadır. Günlük  kullan-at tipi lensler gözden çıkarıldıktan sonra asla tekrar kullanılmamalıdırlar. Aylık lensler her akşam gözden çıkarılmalıdır; lenslerle uyumanın göz  enfeksiyonu riskini artırdığı unutulmamalıdır. Aylık lensler günü geçirilmeden yenisi ile değiştirilmelidir. Uzayan kullanımlarda lens üzerinde biriken proteinlerin göz alerjilerini ve göz enfeksiyonu riskini  artırdığı ve lens kullanım konforunu azalttığı hatırlanmalıdır.

Kontakt lenslerime nasıl bakmalıyım?

• Kontakt lensler gözden çıkarıldıktan sonra çok amaçlı, uygun lens solusyonları ile düzgün temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.
• Gözden çıkarılan ve solusyona konan lensler en az 5-6 saat solüsyonda bekletilmeli; hemen alınıp tekrar göze takılmamalıdır.
• Kontakt lensler her gün temizlenmeli ve lens kabı her üç ayda bir yenilenmelidir.
• Lens göze takıldıktan sonra lens kabındaki solüsyon boşaltılarak lens kabı ağzı açık kurumaya bırakılmalıdır.
• Lensler asla lens solüsyonu dışındaki bir temizlik maddesiyle temizlenmemelidir.
• Hekiminizin önerisi dışındaki hiçbir göz damlası, gözde lens varken uygulanmamalıdır.

Kontakt lensimi kullanırken dikkat etmem gerekenler nelerdir?

• Kontakt lense dokunmadan önce eller mutlaka yıkanmalı; ellerde  krem, losyon veya kozmetik artıkları olmamasına özen gösterilmelidir.
• Göze takmadan önce lensin hasarsız ve iyi temizlenmiş olduğundan emin olunmalıdır.
• Lensler kişiye özeldir ve asla paylaşılarak kullanılmamalıdır.
• Kozmetik amaçlı bile olsa, lensler mutlaka göz çapı ölçülerek göz hekimi tarafından reçete edilmelidir.
• Kontakt lensler hekimin önerdiği takvime uygun kullanılmalı; uzayan saatler boyu kullanımlardan kaçınılmalı ve lensler ile uyumamaya özen gösterilmelidir.
• Kontakt lensler hekiminizin önerdiği değişim zamanında yenisi ile değiştirilmelidir. Lenslerin kullanım süreleri kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir.

Kontakt lens kullanırken aşağıdaki durumların varlığında lens gözden hemen çıkarılmalı ve beklemeden göz hekimine başvurulmalıdır:

• Gözde ağrı var ise
• Gözde ışığa hassasiyet var ise
• Gözde kızarıklık 2 günden uzun süre devam ediyorsa
• Gözde rahatsızlık hissi var ise
• Görme bulanıklığı başladı ise
• Gözde batma var ise

Kontakt lensler özenli ve doğru kullanıldıklarında kırma kusurlarının düzeltilmesinde ,   konforlu, etkili, yaşam kalitesini artıran medikal ürünlerdir. Uzun yıllar kontakt lensleri güvenle kullanabilmek için göz hekiminizin sizin için önerdiği kullanım talimatlarına uymaya özen göstermeyi unutmayın.